Renovatie van monumentale oude brouwerij

Voor hun behoud van het historische pand ontvingen Andrea en Olaf Ernst de stimuleringsprijs van de cultuurstichting van het district Neder-Franken. Ze maakten van de oude brouwerij in Untersteinbach een modern woon- en kantoorgebouw met een energie-efficiëntie die beantwoordt aan de eisen van deze tijd. Het pand dankt zijn bijzondere charme aan de historische flair van de monumentale gevel, die wordt ondersteund door het gebruik van de raamsystemen heroal W 72 en heroal W 72 i en het deursysteem heroal D 72.

Het historische gebouw, dat tegenwoordig een opvallend element is in de dorpskern van Untersteinbach in het Neder-Frankische district Hassberge, leidde decennialang een slapend bestaan. In opdracht van Georg Zeck, de eigenaar van de toenmalige brouwerij, ontwierp en bouwde architect Karl Rüttinger in 1928 een nieuw brouwerijgebouw. Na de verkoop in 1950 raakte het markante gebouw met zijn boogramen echter in verval, totdat de belastingadviseur en huidige eigenaar Olaf Ernst verliefd werd op het gebouw. Als lid van de gemeenteraad lag het behoud van dit historische pand hem na aan het hart. Hierbij werd hij ook aangespoord door zijn familiebanden: Olaf Ernst is de achterkleinzoon van de architect die de oorspronkelijke plannen van het gebouw tekende. Met zijn gebruiksconcept, dat een verbouwing van de monumentale brouwerij tot een belastingkantoor en drie vakantieappartementen inhield, wist hij de gemeente en het Beierse ministerie van binnenlandse zaken te overtuigen.

Nadat het project was opgenomen in het stimuleringsprogramma voor de revitalisatie van leegstaande commerciële gebouwen, begonnen Olaf Ernst en zijn vrouw Andrea in 2014 met veel liefde voor detail aan de renovatie. Voor het architecturale concept deden ze een beroep op het architectenbureau Veit Huber uit Bamberg. Na het leeghalen van het pand werd eerst de dakconstructie onder handen genomen en werden alle ruimten aan de binnenkant voorzien van diffusieopen warmte-isolatie, om ook op het gebied van energie-efficiëntie te voldoen aan de hedendaagse eisen. Ook het naleven van de regels van monumentenzorg vereiste een grote inspanning. Zo moesten bijvoorbeeld alle originele dakkapellen exact door een timmerman worden nagebouwd. De restauratie van de oude gevel met geribbeld pleisterwerk, dat gebruikelijk was bij industriële gebouwen uit die tijd, bleek al een even grote uitdaging te zijn. Hiervoor schakelden Andrea en Olaf Ernst een kerkrestaurateur in.

De geschiedenis van de brouwerij leeft ook voort in het interieur van het gebouw, waar verschillende onderdelen van de voormalige brouwerij een nieuwe functie hebben gekregen. Dat begint al meteen bij de ingang van het belastingadvieskantoor van Olaf Ernst, waar door een glazen vloerpaneel een verlichte waterput is te zien, die minutieus is opgeknapt tot een aantrekkelijke blikvanger. Ook het bureau dat Olaf Ernst uit een deel van de oude klaringskuip liet maken, is heel bijzonder. De drie vakantieappartementen zijn eveneens ingericht met authentieke elementen. Zo werd de vroegere hopzeef uit het koelbassin omgebouwd tot een tafel voor de woonkamer. De gepleisterde muren worden gesierd door talrijke uitsparingen, die de historische bakstenen blootleggen en de ronde vorm van de vroegere schoorsteen zichtbaar maken.

Een bijzondere uitdaging bij de renovatie waren de eisen die aan de aluminium kozijnen werden gesteld. In de eerste plaats moesten volgens de regels van monumentenzorg de historische metalen spijlen voor de ramen bewaard blijven, om het industriële karakter van het gebouw te behouden. Vooral de productie van de twee moderne boogramen, die via elektrisch bediende bovenvensters voor voldoende ventilatie moeten zorgen, stelde de hoogste eisen op het gebied van productietechniek.

Het raamsysteem heroal W 72 i bood een ideale oplossing. Door voor de 48 elementen het architectonische blokraamsysteem heroal W 72 i met zijn uiterst fijne aanzichtbreedtes te gebruiken, is in de oude brouwerij maximale transparantie gecreëerd en een elegante vormgeving zonder zichtbare vleugels en glaslatten, wat het slanke uiterlijk van de metalen spijlen accentueert. De elegante uitstraling wordt nog extra benadrukt door de hoogwaardige heroal hwr-poedercoating in de DB-kleur 703 (ijzerglimmergrijs). Ook op het gebied van duurzaamheid overtuigt het raamsysteem: dankzij de unieke geometrie van de profielen bereikt het bij een bouwdiepte van 72 mm in het kozijn en 84 mm in de vleugel Uw-waarden die voldoen aan de huidige warmte-isolatie-eisen voor ramen. De hoge energie-efficiëntie van het raamsysteem draagt bij aan de kostenverlaging gedurende de hele levensduur van het gebouw.

Dat de twee boogramen conform de regels van monumentenzorg konden worden gerealiseerd met het raamsysteem heroal W 72 is te danken aan de eigen profielbuig- en afkantservice van heroal. Deze service, die uniek is in de branche, maakt complexe vervormingen mogelijk zoals rond-, steek- of korfbogen, maar ook de vervaardiging van perfect passende, reproduceerbare afkantingen en bouwaansluitingen op basis van een model.

Dankzij de twee boogramen is het oorspronkelijke karakter van de oude brouwerij bewaard gebleven – ze zijn bepalend voor de gevel van het markante gebouw, dat in vooraanzicht smal oprijst en alleen aan de achterkant zijn ware omvang toont. Olaf Ernst is zeer tevreden over de kwaliteit van de ramen en over de ondersteuning die hij ter plekke kreeg van zijn heroal vakspecialist, ramenzetter Gugelfuss uit Elchingen: “Bij zo’n complexe en individuele eisen was het nuttig een competente en ervaren partner aan zijn zijde te hebben.”

De toegangsdeur van de oude brouwerij vormt een visuele eenheid met de ramen. Met het moderne, slanke design van de profielen benadrukt het deursysteem heroal D 72 het verfijnde uiterlijk van de metalen spijlen voor de ramen en met de hwr-poedercoating in de DB-kleur 703 (ijzerglimmergrijs) versterkt het de harmonieuze totaalindruk van de gevel. Als esthetische oplossing met maximale functionele flexibiliteit voldoet het hoogwaardige deursysteem aan de hoogste eisen op het gebied van warmte-isolatie en dit dankzij de afdichtingstechnologie en de innovatieve isolerende kamergeometrie met verminderde warmtegeleiding van binnen naar buiten.

Dat het resultaat bijzonder harmonisch is, wordt ook bevestigd door de bekroning met de stimuleringsprijs van de cultuurstichting van Neder-Franken. Bij de uitreiking benadrukte de cultuurcommissie van de Neder-Frankische districtsraad dat Andrea en Olaf Ernst erin geslaagd zijn het monumentale gebouw op een voorbeeldige manier te renoveren met behoud van het authentieke karakter. Voor het echtpaar, dat zeer gehecht is aan hun geboortestreek, betekent deze appreciatie nog niet het einde van hun inspanningen om de dorpskern van Untersteinbach nieuw leven in te blazen. Ze zijn van plan om ook het voormalige café naast de oude brouwerij te renoveren en een nieuwe bestemming te geven.